Thực hiện kế hoạch sinh hoạt chuyên môn định kỳ, chiều ngày 16/4/2025, Tổ Khoa học Tự nhiên – Trường THCS Tân Viên đã tổ chức buổi sinh hoạt chuyên đề tháng 4 với nội dung: “Đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá và hướng dẫn học sinh tự học, tự ôn tập” đối với môn Toán lớp 8.
Trong buổi sinh hoạt, cô giáo Nguyễn Thị Thuỳ đã thực hiện tiết dạy minh hoạ tại lớp 8E. Tiết học được xây dựng theo hướng phát triển năng lực học sinh, kết hợp linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học nhằm khơi gợi hứng thú và rèn luyện kỹ năng tự học cho học sinh.
Ngay sau tiết dạy minh hoạ, thầy giáo Đào Công Sáu đã báo cáo chuyên đề, chia sẻ những kinh nghiệm và định hướng trong việc đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá môn Toán ở bậc THCS, đặc biệt là việc tăng cường khả năng tự học, tự ôn tập của học sinh – một kỹ năng quan trọng trong bối cảnh hiện nay.
Buổi sinh hoạt có sự tham dự và chỉ đạo của đồng chí Vũ Văn Hùng – Phó Hiệu trưởng nhà trường, cùng toàn thể giáo viên trong Tổ Khoa học Tự nhiên. Các thầy cô đã cùng nhau trao đổi, thảo luận sôi nổi, đưa ra nhiều ý kiến thiết thực nhằm nâng cao chất lượng dạy học và kiểm tra đánh giá.
Buổi sinh hoạt chuyên môn đã mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực, góp phần thúc đẩy phong trào đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên và chất lượng học tập của học sinh.
BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC , ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ,
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC TỰ ÔN TẬP
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Toán học ngày càng có nhiều ứng dụng trong cuộc sống; những kiến thức và kỹ năng toán học cơ bản đã giúp con người giải quyết các vấn đề trong thực tế cuộc sống một cách có hệ thống và chính xác, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển.
Môn Toán ở trường phổ thông góp phần hình thành và phát triển phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và năng lực toán học cho học sinh; phát triển kiến thức, kỹ năng then chốt và tạo cơ hội để học sinh được trải nghiệm, vận dụng toán học vào thực tiễn; tạo lập sự kết nối giữa các ý tưởng toán học, giữa Toán học với thực tiễn, giữa Toán học với các môn học và hoạt động giáo dục khác, đặc biệt với các môn Khoa học, Khoa học tự nhiên ( Vật lý, Hóa học, Sinh học), Công nghệ, Tin học để thực hiện giáo dục STEM.
Nội dung môn Toán thường mang tính logic, trừu tượng, khái quát. Do đó, để hiểu và học được Toán, chương trình Toán ở trường phổ thông cần đảm bảo sự cân đối giữa “học” kiến thức và “vận dụng” kiến thức vào giải quyết vấn đề cụ thể. HS ghi nhớ khoảng 10% kiến thức các em đọc, 20% kiến thức các em nghe, nhưng 90% kiến thức các em làm và giảng giải cho bạn.
Phương pháp dạy học tích cực là những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. "Tích cực" trong PPDH - tích cực được dùng với nghĩa là hoạt động, chủ động, PPDH tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát huy tính tích cực của người học chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy, tuy nhiên để dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực nhiều so với dạy theo phương pháp thụ động.
Trong đổi mới phương pháp dạy học phải có sự hợp tác cả của thầy và trò, sự phối hợp nhịp nhàng hoạt động dạy với hoạt động học thì mới thành công.
* Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực.
1. Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh.
2. Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học.
3. Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác.
4. Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò.
* Một số phương pháp dạy học tích cực
1. Phương pháp vấn đáp
2. Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề.
3. Phương pháp hoạt động nhóm:
4. Phương pháp đóng vai
5. Phương pháp động não
* Một số kỹ thuật dạy học:
Kỹ thuật động não (BRAINSTORMING)
Kỹ thuật “Chia sẻ nhóm đôi” (THINK, PAIR, SHARE)
Kỹ thuật trò chơi
Kỹ thuật đặt câu hỏi
Kỹ thuật “Lược đồ tư duy” hay “Sơ đồ tư duy”
Kỹ thuật giải quyết vấn đề
Thực hiện kế hoạch số 226/PGD-THCS của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện An Lão về Tổ chức SHCM năm học 20224-2025; Thực hiện KHGD của Trường THCS Tân Viên và KHGD của Tổ KHTN. Được sự phân công của Phòng giáo dục và đào tạo An Lão, nhóm Toán lớp 8 tổ chức thực hiện chuyên đề:
ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC , ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ,
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC TỰ ÔN TẬP
II. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
1.Thực trạng
a. Thuận lợi
* Về phía nhà trường:
BGH luôn tạo điều kiện cơ sở vật chất tốt nhất trong khả năng của nhà trường để GV có điều kiện sử dụng các phương pháp dạy học tích cực:
+ Các phòng học được trang bị các thiết bị dạy học hiện đại như tivi, máy chiếu, lắp đặt mạng Internet với tốc độ đường truyền tương đối ổn định
+ Nguồn điện đảm bảo đủ cho việc sử dụng hiệu quả các trang thiết dạy học hiện đại.
- Lãnh đạo trường đã tổ chức triển khai đầy đủ các văn bản đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá và hướng dẫn học sinh tự học đến toàn thể cán bộ, giáo viên.
- Lãnh đạo trường đã xây dựng Kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá và hướng dẫn học sinh tự học, Kế hoạch sử dụng đồ dùng dạy học, Kế hoạch ứng dụng CNTT nhằm phát huy hiệu quả các phòng chức năng trong công tác quản lý, giảng dạy cho giáo viên, đồng thời quan tâm việc bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ.
* Về phía GV:
- Giáo viên giảng dạy bộ môn có trình độ chuyên môn vững vàng, yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, có trách nhiệm và luôn hoàn thành tốt các công việc được giao.
- Luôn tự giác, tích cực học tập, trau dồi kiến thức để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- Luôn tham gia đủ và có hiệu quả các buổi sinh hoạt chuyên môn, học tập bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ do nhà trường, các cấp quản lí tổ chức.
- Được đồng nghiệp, phụ huynh và học sinh tin tưởng, yêu quý và tôn trọng.
- Giáo viện luôn có ý thức đầu tư thời gian, công sức, trí tuệ vào từng hoạt động học tập. Mỗi bài học luôn được giáo viên thiết kế với đa dạng các hình thức tổ chức và phương pháp dạy học, vận dụng linh hoạt và có hiệu quả các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực đã thu hút và tạo hứng thú học tập cho học sinh.
- Luôn kích thích tính tò mò, sáng tạo của học sinh thông qua việc giới thiệu và giao nhiệm vụ cho các em học sinh tự tìm tòi để củng cố, mở rộng kiến thức hoặc tìm hiểu kiến thức mới thông qua các nguồn tài liệu mở như: Internet, sách tham khảo, tạp trí khoa học, các trò chơi trí tuệ,....
- Trên lớp giáo viên luôn tạo không khí thân thiện, vui vẻ, gần gũi khi thực hiện các hoạt động học tập, tạo điều kiện cho các em được thể hiện quan điểm của bản thân từ đó học sinh cảm nhận được sự yêu thương của thầy cô với mình và các em thấy hạnh phúc khi tham gia các tiết học, hạnh phúc khi được đến trường, đây cũng là mục tiêu mà giáo dục đang hướng tới.
- Mỗi thầy cô giáo đều trang bị đầy đủ các phương tiện dạy học cá nhân phục vụ cho dạy học như: Máy tính, dụng cụ vẽ hình, phiếu học tập, bảng phụ,....Ngoài ra giáo viên có thể tự làm hoặc hướng dẫn học sinh làm các đồ dùng học tập phù hợp với các bài học nếu cần.
* Về phía học sinh:
- Với lứa tuổi học sinh lớp 8 khi giáo viên tổ chức các hoạt động học tập các em tham gia với tinh thần phấn khởi, tích cực, sôi nổi làm cho không khí lớp học luôn hào hứng, thân thiện, từ đó học sinh tiếp thu bài tốt hơn.
- Học sinh lớp 8 đã dần làm quyen ham thích tìm tòi, khám phá cái mới nên giáo viên giao các nhiệm vụ học tập các em luôn tích cực thực hiện. Trong lớp học có đủ các đối tượng học sinh giỏi, khá, trung bình, yếu thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động học tập đặc biệt trong các hoạt động nhóm những em học sinh có khả năng tiếp thu tốt hơn sẽ giúp đỡ được những em có khả năng tiếp thu chậm hơn.
- Môn Toán 8 là môn học cơ bản, kiến thức bộ môn có tính chất kế thừa từ lớp 6, các em cũng đã được làm quen với các phương pháp học tập bộ môn nên thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động học tập của giáo viên.
- Trong trường phổ thông, môn Toán là môn học luôn được rất nhiều học sinh yêu thích nên bản thân các em luôn đầu tư thời gian, công sức cho việc học bộ môn này, chính vì vậy tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các hình thức học tập của giáo viên bộ môn.
b. Khó khăn
- Khả năng tiếp thu của một số học sinh còn rất hạn chế, thụ động do bị hổng kiến thức căn bản từ các năm học trước, một bộ phận học sinh có ý thức học tập chưa tốt. Sự chủ động, tích cực của phần lớn HS không ít HS trong các bài học chưa cao; kĩ năng phát hiện và giải quyết vấn đề trong học tập còn thấp; kĩ năng thực hành còn hạn chế; khả năng tự học chưa cao...
- Trình độ các em học sinh trong lớp không đồng đều nhau.Thời gian dành cho việc học bài và làm bài ở nhà chưa nhiều, một số làm bài qua loa chống đối cho đầy đủ bài tập mà không cần quan tâm đến việc hiểu bài.
- Phụ huynh: Sự quan tâm của gia đình, phụ huynh còn chưa sâu sát, chưa kịp thời, còn có tư tưởng phó mặc cho nhà trường.Nhiều phụ huynh học sinh không quản lý thời gian của con, để mặc con cái đi chơi, không quản lý nhắc nhở việc học bài ở nhà của con em mình.
- KTĐG vẫn còn chú trọng đến điểm số, việc đánh giá quá trình hầu như chưa được thực hiện; chưa đẩy mạnh được khả năng tự nghiên cứu , tự học của HS...
- Thực hiện Chương trình GDPT 2018 với cấp THCS nên GV chúng ta còn nhiều mới trong cách thức tổ chức các hoạt động cho HS sao cho hiệu quả. Việc nghiên cứu chương trình, lựa chọn và sắp xếp các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học cho từng bài, từng hoạt động mất nhiều thời gian.
- Nhà trường đã đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị dạy học nhưng chưa đáp ứng được Chương trình GDPT 2018
- Kĩ năng khai thác một số phần mềm dạy học của giáo viên còn hạn chế.
- Thiết bị dạy học cho môn Toán cũng như các môn học, các hoạt động giáo dục của lớp 7 chưa được cấp.Tài liệu, học liệu tham khảo còn hạn chế.
- Trong lớp có đủ đối tượng học sinh có thuận lợi nhưng cũng có những khó khăn nhất định, trong một bài học chúng tôi phải thiết kế đầy đủ các dạng bài cho đủ các đối tượng học sinh sao cho học sinh khá giỏi không thấy nhàm mà học sinh trung bình yếu không thấy chán nên cũng dòi hỏi mỗi chủng tôi phải đầu tư công sức, thời gian.
- Khả năng tự nghiên cứu, tìm tòi các tài liệu mở đối với học sinh lớp 8 còn hạn chế nên cần có sự hướng dẫn tỉ mỉ của thầy cô.
- Đối tượng học sinh lớp 8 còn chưa được bố mẹ tin tưởng trang bị cho các trang thiết bị hiện đại giúp học sinh khai thác nguồn học liệu từ Internet.
2. Giải pháp: Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh , đổi mới kiểm tra đánh giá , tích hợp rèn kĩ năng sống cho học sinh Trường THCS Tân Viên chung tôi đưa ra các giải pháp như sau
- Với mỗi bài học giáo viên cần nghiên cứu kĩ nội dung kiến thức của bài từ đó xác định được mục tiêu của bài học về kiến thức, năng lực, phẩm chất cần phát triển cho học sinh sau đó lựa chọn những phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực phù hợp với các mục tiêu của bài học.
- Với mỗi hoạt động học tập giáo viên cần lựa chọn được phương pháp, kĩ thuật dạy học điển hình, từ đó lựa chọn cách thức tổ chức các hình thức học tập sao cho đạt kết quả tốt nhất.
- Tiếp tục đổi mới các hình thức kiểm tra, đánh giá học sinh. Không để xảy ra tiêu cực trong cho điểm, thi cử. Tổ (nhóm) CM xây dựng ma trận và thống nhất đề kiểm tra, đề cương ôn tập từng HK
- Giáo dục học sinh ý thức tự học, phương pháp tự học kết hợp với tài liệu phù hợp với chủ đề. Thường xuyên kiểm tra và định hướng kết quả hoạt động tự học.
- Đổi mới các hình thức kiểm tra đánh giá để hướng tới sự phát triển năng lực của học sinh, coi trọng đánh giá để giúp đỡ học sinh về phương pháp học tập, động viên sự cố gắng, hứng thú học tập của các em trong quá trình học tập.
- Chú ý quan sát, hướng dẫn học sinh tự quan sát các hoạt động học tập, rèn luyện của các em để góp ý, điều chỉnh kịp thời nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, rèn luyện của học sinh.
- Hướng dẫn học sinh đánh giá lẫn nhau và biết tự đánh giá năng lực của mình
- Nhận xét, chữa lỗi một cách cụ thể trong các bài kiểm tra của học sinh.
- Trong một bài kiểm tra tăng cường nhiều câu hỏi ngắn.
- Chú trọng đánh giá phẩm chất và năng lực của học sinh, đánh giá cả quá trình : đánh giá trên lớp; đánh giá bằng hồ sơ; đánh giá bằng nhận xét; tăng cường hình thức đánh giá thông qua sản phẩm dự án, bài thuyết trình..
- Để đánh giá toàn diện năng lực của học sinh , kỹ năng làm trong đề thi kết hợp giữa đọc hiểu với tự luận; giữa TNKQ với tự luận .
- Tăng cường ra các câu hỏi mở, gắn với các vấn đề kinh tế, chính trị, xã hội, khuyến khích học sinh bày tỏ chính kiến của mình;
- Giáo viên khuyến khích động viên học sinh cần tích cực khai thác internet và ứng dụng CNTT vào việc tìm kiếm tư liệu cho việc học tập cho bản thân.
- Giáo viên thường xuyên khuyến khích, động viên học sinh mỗi khi các em hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao và nhắc nhở nếu các con chưa tích cực hoặc chưa hoàn thành nhiệm vụ.
III. DẠY THỂ NGHIỆM
Người dạy: Đ/c Nguyễn Thị Thùy -Tổ KHTN, Trường THCS Tân Viên
Lớp dạy thể nghiệm: 8E
Bài dạy: BÀI TẬP CUỐI CHƯƠNG VII
(thời gian thực hiện: 3 tiết - Dạy tiết thứ nhất )
- Phân phối thời lượng dạy trong các tiết học:
1. Tiết 1: Ôn tập- Giải pt bậc nhất và 1 bài toán thực tế dạng chuyển động
2. Tiết 2:Các dạng ứng dụng pt bậc nhất để giải bài toán thực tế
3.Tiết 3: Luyện tập: Các dạng ứng dụng pt bậc nhất để giải bài toán thực tế
Bộ sách: Cánh diều
1. Xác định dạng bài: Dạng bài ôn tập cuối chương .
2. Xác định mục tiêu, thiết bị dạy học và học liệu, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học.
Bước 1. Xác định mục tiêu
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:
– Hiểu được khái niệm phương trình bậc nhất một ẩn và cách giải.
– Giải quyết được một số vấn đề thực tiễn gắn với phương trình bậc nhất (ví dụ: các bài toán liên quan đến chuyển động trong Vật lí, các bài toán liên quan đến Hoá học,...).
2. Năng lực
- Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá
- Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong thực hành, vận dụng.
- Năng lực riêng:
- Góp phần tạo cơ hội để HS phát triển một số NL toán học như: NL tư duy và lập luận toán học; NL giải quyết vấn đề toán học.
3. Phẩm chất
- Có ý thức học tập, ý thức tìm tòi, khám phá và sáng tạo, có ý thức làm việc nhóm, tôn trọng ý kiến các thành viên khi hợp tác.
- Chăm chỉ tích cực xây dựng bài, có trách nhiệm, chủ động chiếm lĩnh kiến thức theo sự hướng dẫn của GV.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với GV: SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án, đồ dùng dạy học.
2. Đối với HS: SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Tiết 1
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
- GV yêu cầu HS tìm hiểu luật của trò chơi, và trả lời các câu hỏi.
| -HS quan sát và chú ý lắng nghe, và trả lời nhanh GV:kiểm tra bằng phần mềm Plickers - chủ trò gọi một số HS giải thích, HS khác nhận xét, bổ sung. - GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài mới: | |
B,Hoạt động ôn tập
1.Kiến thức trọng tâm
- GV: giao nhiệm vụ cho các nhóm chuẩn bị sơ đồ tư duy của chương VII bằng các hình thức khác nhau: Vẽ sơ đồ, làm video. Sơ đồ cây..
-GV: yêu cầu từng nhóm lên báo cáo
-HS hệ thống được toàn bộ kiến thức về PT bậc nhất
-HS trình bày sơ đồ tư duy về các nội dung của PT bậc nhất
-HS hình thành được kiến thức bài học, hệ thống được các kiến thức về PT bậc nhất
- HS đại diện từng nhóm lên báo cáo
- Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.
- GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm và chấm điểm cho từng nhóm
2.Hoạt động luyện tập
- GV Tổng quát hóa kiển thức bài học
- GV tổ chức cho HS hoạt động thực hiện các bài tập
Dạng 2: Giải phương trình
BT3(sgk/50): Giải phương trình
c) 0,15(t – 4)= 9,9 – 0,3(t-1) (Nhóm 1)
d) (Nhóm 2)
Bài 2: Tìm lỗi sai
Dạng 3.Vận dụng (giải bài toán bằng cách lập phương trình): Toán chuyển động
- GV yêu cầu HS tìm hiểu nội dung bt Hãy chọn đúng hoặc sai cho mỗi ý a), b), c), d). ( Phiếu học tập 5 phút
Bài 3: Trên quãng đường AB dài 135km,một xe máy khổi hành từ A đi đến B,cùng lúc đó một ô tô đi từ B về A với vận tốc hơn xe máy 10km/h.Hai xe gặp nhau sau 1 giờ 30 phút.Nếu gọi x km/h là vận tốc của xe máy,các câu sau đúng hay sai?
a) Vận tốc của ô tô là x + 10 km/h
b) Quãng đường xe máy đi được đến khi gặp nhau là: 1,5x km
c)Vận tốc của xe máy là 42km/h
d) Điểm gặp nhau cách A một khoảng 60km
-HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm, hoàn thành các bài tập GV yêu cầu.
- GV quan sát và hỗ trợ.
- Mỗi bài tập GV mời HS trình bày. Các HS khác chú ý chữa bài, theo dõi nhận xét bài trên bảng.
- GV chữa bài, chốt đáp án.
Hoạt động vận dụng
HS phân loại dạng bài toán=>cách giải
GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm ,dạng bài toán,và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.
* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Ôn tập các kiến thức của chương VIII
- Làm các bài tập: 7; 8; 10; 11 (SGK – tr 50)
- Làm và học đề cương ôn tập HKII
- MỘT SỐ HÌNH ẢNH